Elektronik 322 Anwendung OperationsverstärkerProf. Dr. Jörg Vollrath21 Anwendungen Operationsverstärker |
Länge: 00:35:00 |
0:2:45 Rückblick Hochpass und Tiefpass 0:3:55 Komparator, Vergleicher 0:7:34 Simulation 0:9:0 Schmitt Trigger 0:11:55 LTSPICE 0:14:40 xy Darstellung 0:16:4 Rechnung 0:19:33 Hysteresespannung 0:24:0 Wozu benötigt man eine Hysterese 0:28:49 Relaxationsoszillator 0:34:30 LTSPICE Simulation 0:39:21 Rechnung 0:47:0 Frequenz der Schaltung 0:51:0 Vergleich Rechnung und Simulation 0:57:0 Bedeutung der Gleichungen und der Simulation 0:58:52 Aufbau der Schaltung |
|
Version 4 SHEET 1 888 680 WIRE 144 176 112 176 WIRE 256 176 224 176 WIRE 336 176 256 176 WIRE 368 176 336 176 WIRE 256 208 256 176 WIRE 336 208 336 176 WIRE 368 224 368 176 WIRE 400 224 368 224 WIRE 480 240 464 240 WIRE 400 256 368 256 WIRE 144 304 112 304 WIRE 256 304 256 272 WIRE 256 304 224 304 WIRE 304 304 256 304 WIRE 336 304 336 272 WIRE 336 304 304 304 WIRE 368 304 368 256 WIRE 368 304 336 304 FLAG 480 240 Out FLAG 112 176 Ve FLAG 112 304 Vref FLAG 336 176 Vei FLAG 304 304 Vrefi SYMBOL res 240 160 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R1 SYMATTR Value 100 SYMBOL res 240 288 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R2 SYMATTR Value 100 SYMBOL diode 240 208 R0 SYMATTR InstName D1 SYMBOL diode 352 272 R180 WINDOW 0 24 64 Left 2 WINDOW 3 24 0 Left 2 SYMATTR InstName D2 SYMBOL OpAmpM 432 240 M180 SYMATTR InstName X2 TEXT 80 96 Left 2 !.include opamp.sub TEXT 80 120 Left 2 !VREF VREF 0 DC 0 TEXT 80 72 Left 2 !.dc V1 -5 5 0.01 TEXT 392 168 Left 2 !;tran 60u TEXT 80 40 Left 2 !V1 Ve 0 PULSE(-5 5 5u 10u 10u 20u) AC 1 |
Version 4 SHEET 1 888 680 WIRE 96 128 64 128 WIRE 160 128 160 112 WIRE 64 144 64 128 WIRE 96 144 96 128 WIRE 128 144 96 144 WIRE 288 160 192 160 WIRE 320 160 288 160 WIRE -32 176 -64 176 WIRE 96 176 48 176 WIRE 128 176 96 176 WIRE 160 208 160 192 WIRE 96 304 96 176 WIRE 128 304 96 304 WIRE 288 304 288 160 WIRE 288 304 208 304 FLAG 64 144 0 FLAG 320 160 Va IOPIN 320 160 Out FLAG -64 176 Ve IOPIN -64 176 In FLAG 96 176 Vx FLAG 160 112 VP FLAG 160 208 VN SYMBOL res 64 160 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R1 SYMATTR Value 1k SYMBOL res 224 288 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R2 SYMATTR Value 10k SYMBOL OpAmpX 160 160 R0 SYMATTR InstName X1 TEXT -88 96 Left 2 !.tran 0 200m 0 TEXT 128 32 Left 2 !;dc V1 -15 15 0.1 TEXT -120 368 Left 2 !V1 Ve 0 PULSE(-5 5 0 100m 100m 0 200m) TEXT 208 88 Left 2 !.global VP VN TEXT -88 32 Left 2 !VP VP 0 DC 15\nVN VN 0 DC -15 |
![]()
Achtung: Der Anschluß der Eingangsspannung an den Operationsverstärker erfolgt am
positiven Eingang des Operationsverstärkers.
U_H = U_{eE} - U_{eA} Berechnung der Umschaltschwellen
Erster Fall: U_a = U_{amin} ; U_e < U_{eE}
Für den Umschaltpunkt muss gelten: I(U_x = 0) = \frac{U_{eE}}{R1} = - \frac{U_{amin}}{R_2} U_{eE} = - U_{amin} \frac{R_1}{R_2} Symmetrie: U_{eA} = - U_{amax} \frac{R_1}{R_2} Hysterese: U_H = U_{eE} - U_{eA} = \left( U_{amax} - U_{amin} \right) \frac{R_1}{R_2} |
Realer Operationsverstärker U_{amax}, U_{amin} LTSPICE: DC Simulation zeigt keine Hysterese Transiente Simulation LTSPICE Mausklick auf x - Achse: V(ve) Hysterese: U_H = \left( U_{amax} - U_{amin} \right) \frac{R_1}{R_2} U_H = \left( 14 V - (- 14 V) \right) \frac{1 k\Omega}{10k\Omega} = 2.8 V Oszilloskopmessung: x-y Betrieb |
Version 4 SHEET 1 888 680 WIRE 96 128 64 128 WIRE 160 128 160 80 WIRE 64 144 64 128 WIRE 96 144 96 128 WIRE 128 144 96 144 WIRE 288 160 192 160 WIRE 320 160 288 160 WIRE -32 176 -64 176 WIRE 96 176 48 176 WIRE 128 176 96 176 WIRE 160 224 160 192 WIRE 96 304 96 176 WIRE 128 304 96 304 WIRE 288 304 288 160 WIRE 288 304 208 304 FLAG 160 80 Vp FLAG 160 224 Vn FLAG 64 144 0 FLAG 320 160 Va IOPIN 320 160 Out FLAG -64 176 Ve IOPIN -64 176 In FLAG 96 176 Vx SYMBOL res 64 160 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R1 SYMATTR Value 1k SYMBOL res 224 288 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R2 SYMATTR Value 10k SYMBOL OpAmpX 160 160 R0 SYMATTR InstName X1 TEXT -88 32 Left 2 !Vp Vp 0 15\nVn Vn 0 -15 TEXT -88 96 Left 2 !.tran 0 200m 0 TEXT 128 32 Left 2 !;dc V1 15 -15 0.1 TEXT -120 368 Left 2 !V1 Ve 0 PULSE(-5 5 0 100m 100m 0 200m) TEXT 200 112 Left 2 !.global VP VN |
![]() |
![]() |
Version 4 SHEET 1 888 680 WIRE 288 -32 -320 -32 WIRE -208 32 -224 32 WIRE -96 32 -144 32 WIRE 96 128 64 128 WIRE 160 128 160 80 WIRE -176 144 -176 112 WIRE 64 144 64 128 WIRE 96 144 96 128 WIRE 128 144 96 144 WIRE -320 160 -320 -32 WIRE -224 160 -224 32 WIRE -224 160 -240 160 WIRE -208 160 -224 160 WIRE 288 160 288 -32 WIRE 288 160 192 160 WIRE -96 176 -96 32 WIRE -96 176 -144 176 WIRE -48 176 -96 176 WIRE -32 176 -48 176 WIRE 96 176 48 176 WIRE 128 176 96 176 WIRE -208 192 -224 192 WIRE 160 224 160 192 WIRE -224 240 -224 192 WIRE -176 240 -176 208 WIRE 96 320 96 176 WIRE 128 320 96 320 WIRE 288 320 288 160 WIRE 288 320 208 320 FLAG 160 80 Vp FLAG 160 224 Vn FLAG 64 144 0 FLAG 288 160 V2 FLAG -176 112 Vp FLAG -176 240 Vn FLAG -224 240 0 FLAG -48 176 V1 SYMBOL res 64 160 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R2 SYMATTR Value 1k SYMBOL res 224 304 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R3 SYMATTR Value 10k SYMBOL cap -144 16 R90 WINDOW 0 0 32 VBottom 2 WINDOW 3 32 32 VTop 2 SYMATTR InstName C1 SYMATTR Value 10� SYMBOL res -224 144 R90 WINDOW 0 0 56 VBottom 2 WINDOW 3 32 56 VTop 2 SYMATTR InstName R1 SYMATTR Value 1k SYMBOL OpAmpX -176 176 R0 SYMATTR InstName X1 SYMBOL OpAmpX 160 160 R0 SYMATTR InstName X2 TEXT -40 -8 Left 2 !Vp Vp 0 15\nVn Vn 0 -15 TEXT -56 56 Left 2 !.tran 0 20m 0 TEXT -48 256 Left 2 !;.ic V(v1)=1 TEXT -64 88 Left 2 !.global VP VN
Die Spannungsverläufe U_1(t) und U_2(t) des Funktionsgenerators,
sowie deren Frequenz sind zu bestimmen.
(1) Identifizierung der Blöcke
Integrator, Schmitt-Trigger (2) Bestimmung der Parameter 0 \leq t \leq T_1: U_2(t) = U_{amax}, U_1(0) = U_{eE} U_1(t) = - \frac{1}{C_1 R_1} \int_{0}^{t} U_{amax} dt + U_{eE} U_1(T_1) = - \frac{U_{amax} \cdot T_1}{C_1 R_1} + U_{eE} = U_{eA} T_1 = \left( U_{eE} - U_{eA} \right) \frac{C_1 \cdot R_1}{U_{amax}}
U_{amax} = - U_{amin} = U_B
U_{eE} = - U_{eA} = \frac{R_2}{R_3} U_B f = \frac{1}{2 \cdot T_1} = \frac{U_{amax}}{2 \cdot C_1 R_1 \left( U_{eE} - U_{eA} \right)} = \frac{U_B \cdot R_3}{2 \cdot C_1 R_1 R_2 \left( U_{B} + U_{B} \right)} f = \frac{R_3}{4 \cdot C_1 \cdot R_1 \cdot R_2} =\frac{10 k\Omega}{4 \cdot 10 \mu F \cdot 1 k\Omega \cdot 1 k\Omega} f = \frac{1}{4 ms} = 250 Hz |
|
Es gibt 2 Arbeitspunkte: 0 V und oszillierend. Man muss auch immer das Einschalten und Ausschalten betrachten. Setzen einer Spannung mit .ic (initial condition) ![]() |
|
![]() |
![]() |
Version 4 SymbolType BLOCK LINE Normal -48 -64 64 0 LINE Normal -15 31 -33 31 LINE Normal -24 39 -24 23 LINE Normal -16 -32 -32 -32 LINE Normal -48 64 -48 -64 LINE Normal 64 0 -48 64 WINDOW 0 0 -64 Bottom 2 PIN -48 -32 NONE 8 PINATTR PinName InM PINATTR SpiceOrder 1 PIN -48 32 NONE 8 PINATTR PinName InP PINATTR SpiceOrder 2 PIN 64 0 NONE 8 PINATTR PinName Out PINATTR SpiceOrder 3
Version 4 SymbolType BLOCK LINE Normal -32 -32 32 0 LINE Normal -32 32 32 0 LINE Normal -32 -32 -32 32 LINE Normal -28 -16 -20 -16 LINE Normal -28 16 -20 16 LINE Normal -24 20 -24 12 WINDOW 0 -60 -45 Left 2 PIN -32 -16 NONE 8 PINATTR PinName InM PINATTR SpiceOrder 1 PIN -32 16 NONE 8 PINATTR PinName InP PINATTR SpiceOrder 2 PIN 32 0 NONE 8 PINATTR PinName Out PINATTR SpiceOrder 3
Version 4 SymbolType BLOCK LINE Normal -32 -32 32 0 LINE Normal -32 32 32 0 LINE Normal -32 -32 -32 32 LINE Normal -28 -16 -20 -16 LINE Normal -28 16 -20 16 LINE Normal -24 20 -24 12 WINDOW 0 -60 -45 Left 2 PIN -32 -16 NONE 8 PINATTR PinName InM PINATTR SpiceOrder 1 PIN -32 16 NONE 8 PINATTR PinName InP PINATTR SpiceOrder 2 PIN 32 0 NONE 8 PINATTR PinName Out PINATTR SpiceOrder 3